VERİTABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ

Veri: Veri kelimesinin kökeni latincedir (datum) ve “gerçek” anlamına gelmektedir. Her zaman somut gerçekleri göstermez, hiç olmayan şeyler, fikirler de veri olabilir. Kullanıcının bilgisayara her giriş yaptığı değer olarak belirtilebilir. Bilgi ise, anlamlı biçimde derlenen ve birleştirilen veridir ve şimdiki zamanda ve gelecekte verilecek kararlar için var olan gerçek bir değerdir. Bilgi, karar verme ile doğrudan bağlantılıdır.

Veritabanı: Büyük boyutlu, düzenli veri kümelerinin yönetimi için yaygın biçimde kullanılan araçtır. Bir ya da birkaç uygulamada kullanılmak için, gereksiz yinelemelerden arınmış olarak, düzenli biçimde bilgisayar belleklerinde saklanan birbiriyle ilişkili veriler topluluğudur. Belirli bir kurulusun birçok uygulamasında kullanılan, birbiriyle ilişkili, işletimsel verilerden oluşur. Giriş/çıkış verileri ve geçici veriler veritabanında saklanmaz. Veritabanındaki veriler gereksiz yinelemelerden arındırılmıştır ve birden çok uygulama tarafından kullanılabilirler. Veritabanı sistemlerini tanımlamak, yaratmak, kullanmak, değiştirmek ve veritabanı sistemleriyle ilgili her türlü işletimsel gereksinimleri karşılamak için kullanılan yazılım sistemine Veri Tabanı Yönetim Sistemi (VTYS) denir. Her VTYS sistemi bir Veri Modeli (Data Model) kullanır. Veri modeli, verileri mantıksal düzeyde düzenlemek için kullanılan yapılar ve kavramlar bütünüdür. Veri Tabanını tasarlayan kullanıcı, veri modellerinin yapılarını ve kavramlarını kullanarak mantıksal düzeydeki düzenlemelerini oluşturur ve veritabanı tasarım belirtimlerini hazırlar. Hazırlanan tasarım belirtimleri biçimsel tanımlara dönüştürülerek VTYS’ye girilir. Veritabanı tanımlarını VTYS’ye iletmek için kullanılan biçimsel dile Veri tanımlama Dili-VTD (Data Definition Language) yada Veri Tanımlama Olanagı (Data Definition Facility) adı verilir. VTD ile oluşturulan veritabanı tanımları Veri Tanımlama Dili Derleyicisi tarafından yorumlanarak uygun yapılara dönüştürülerek saklanır. Veritabanı tanımlarının VTYS tarafından derlenerek saklanması VT yaklaşımının temel özelliklerindendir. Bu süreç sayesinde VT tanımlarının yetkili kişiler tarafından bir kez yapılması, tanımların kalıcılığının sağlanması ve kullanıcıların bu tanımları kullanmaları, bu tanımlara uygun işlem yapmaları sağlanmış olur. Veri tanımlama ve daha önce yapılmış tanımları değiştirme yetkisi yalnız Veri Tabanı Sorumlusu (Data Base Administrator) olarak tanımlanan ve veri tabanının tümünden sorumlu olan kişi yâda kişilere aittir. Kullanıcıların veri tanımlama ve değiştirme yetkisi yoktur.

Veritabanı Yaklaşımının Yararları

·          Veri tekrarının azaltılması

·          Veri bütünlüğünün sağlanması

·          Veri paylaşımın sağlanması

·          Kullanımının yaygınlaştırılması

·          Verilerin gizliliğinin ve güvenliğinin sağlanması

·          Standartların uygulanabilmesi

Veri Tabanı Temel Özellikler

1)    Kalıcılık: Verilerin manyetik bir ortama kaydedilip depolanmasıdır.

2)    Paylaşılabilirlik: Veri tabanının çok kullanıcılı bi ortamda farklı amaçlarla aynı anda kullanılabiliyor olmasıdır.

3)    İlişkilendirilebilirlik: Ayrı birimler halinde depolanan verinin daha geniş resim sağlamak üzere birleştirilebilir olmasıdır.

VERİ MODELLERİ

Sıradüzensel (Hiyerarşik) Model : Programlama dillerindeki veri yapılarına benziyor. Bir kaydın 1 ebeveyn kaydı, 1’den çok çocuk kaydı var.

Ağ Modeli : Her kaydın birçok ebeveyn ve birçok çocuk kaydı bulunabilir. (TurboIMAGE, IDMS, RDM Embedded, RDM Server )

İlişkisel Model : Veriler için kavramsal olarak basit bir model; veriler ve ilişkiler “tablolar” üzerinde tanımlanır ve tüm bilgiler görülebilecek şekildedir. İstenen işleme veya rapora göre sorgularla ilgili tablolar arasında ilişkiler kuruluyor.

 İlişki Türleri: Birden Çoğa, Çoktan Bire, Çoktan Çoğa

Nesneye-Yönelik Model : Veriler nesne olarak modellenir ve yaratılır. Nesneye-Yönelik Programlama (OOP) da olan sınıf ve miras kavramlarına sahiptir. Karmaşık veriler üzerinde işlem yaparken yüksek performans sunan bir yaklaşımdır.

Nesneye-Yönelik İlişkisel Model:  İlişkisel Modelin iyi bilinen özelliklerini Nesne Tabanlı özelliklerle birleştirir. Bunlar: Kullanıcı tanımlı veri türleri, Kullanıcı tanımlı fonksiyonlar, Kalıtım ve alt sınıflar.

Varlık-İlişki Modeli : Bu model kullanılarak önce; VTYS'den bağımsız olarak veriler çözümlenir, veri modellemesi yapılır, veriler ve veriler arası ilişkilerin anlamları ve özellikleri incelenerek E-R çizelgeleri oluşturulur. kullanılacak VTYS belirlenir. sonra da E-R çizelgeleri bu sistemin veri modeline dönüştürülerek veri tabanı şemaları oluşturulur.

VTYS BİLEŞENLERİ

·    Veri Tanımlama Dili: Veri tabanının yapısının ve içeriğini belirlemek için programcılar tarafından kullanılan dildir.

·    Veri Manüplasyon Dili: Veri tabanındaki verinin idaresi için programcılar ve son kullanıcılar tarafından kullanılan dildir.

·    Veri Sözlüğü: Veri tabanında saklanan veriyle ilgili bilgi ve tanımların bulunduğu dosyadır. GRANT, DENY, REVOKE

SQL DEYİMLERİ

·    DDL (DATA DEFİNİTİON LANGUAGE) DEYİMLERİ: DDL deyimleri veritabanı üzerinde nesne yaratmak için kullanılırlar. En yaygın kullanılan DDL deyimleri şunlardır: CREATE, ALTER, DROP

·    DML (DATA MANIPULATION LANGUAGE) DEYİMLERİ: Veritabanı içindeki verileri elde etmek ve değiştirmekle ilgili SQL deyimleridir. SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE

·    DCL (DATA CONTROL LANGUAGE) DEYİMLERİ: Veritabanındaki kullanıcı haklarını düzenlemek için kullanılan deyimlerdir. Örneğin GRANT, DENY, REVOKE gibi.

Popüler Veri Tabanı Yönetim Sistemleri

1.     Microsoft Access

2.     MySQL

3.     IBM DB2

4.     Informix

5.     Microsoft SQL Server

6.     PostgreSQL

7.     Oracle